حال نیکوکاران و بدکاران در قیامت تفسیر سوره غاشیه:(5)
2. گروه سعدا
ولی چهره های دیگری نقطۀ مقابل اینهاست: وجوه یومئذ ناعمه و چهره هایی در این روز
ناعم و نعمت زاست، نعمت و انعام و رحمت از این چهره ها می بارد. آن چهره ها هر
مقدار سرشکسته و ناراضی و پشیمان بودند، این چهره ها برعکس، راضی و خشنودند،
لسعیها راضیه ولی به چه علت راضی است؟ این رضایت از کجا پیدا شده؟ آیا قرعه به
نامش اصابت کرده؟ نه، آنجا قرعه کشی نیست. آیا همین جور بی حساب، یک مرغ روی سرشان
پرواز کرده، گفته اند روی سر هر کس نشست ]او غرق در نعمت می شود و[ تصادفاً روی سر
این نشست؟ نه، این حرفها نیست، بلکه لسعیها به دلیل مساعی، به دلیل اعمال، به دلیل
کوششهایی که در دنیا کرده است (و ان لیس للانسان الا ما سعی (نجم 93) این جا راضی
و خشنود است، برعکس آن گروه اول که عامله ناصبه بود. درباره اینها تعبیر «سعی»
کرده، درباره آنها تعبیر «عمل». ولی آن جا می گوید عمل ناصب، عملهای خستگی آور و
رنج آور. او هم عمل کرده ولی از عملش جز رنج نصیبش نشده، این عمل کرده ولی از عمل
خودش رضا و خشنودی نصیبش شده است. به اعمال خودش که نگاه می کند راضی و خشنود است
که ما وقت خودمان را تلف نکردیم، عمر خودمان را بیهوده صرف نکردیم.
اصل سعی و عمل
یکی از اصول قرآن مجید اصل سعی و عمل است. آن آیه می فرماید: و ان لیس للانسان الا
ما سعی. و ان سعیه سوف یری. از همه شاید واضح تر و روشن تر آیه سوره زلزله است که
می فرماید: یومئذ یصدر الناس اشتاتا لیروا اعمالهم. فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره.
و من یعمل مثقال ذره شرا یره (زلزله 8-6)
روزی که مردم صدور می یابند، صادر می شوند، بیرون می آیند، برای چه؟ برای این که
اعمالشان به آنها ارائه داده شود. در نمایشگاه عمل، مردم احضار می شوند. می بینید
که هرچندی یک بار نمایشگاهی تأسیس می شود، مثلا نمایشگاه کتاب یا نمایشگاه آثار صنعتی
تأسیس می شود، مردم گروه گروه می روند برای اینکه در این نمایشگاه آثار ملت خودشان
را ببینند یا در نمایشگاههای بین المللی می روند که آثار ملتهای دیگر را ببینند.
گروه گروه مردم در آن نمایشگاه ها شرکت می کنند برای اینکه آثار و نتایج کارهای
ملتهای مختلف را ببینند. قرآن می فرماید در آن نمایشگاه عمومی فمن یعمل مثقال ذره
خیرا یره. و من یعمل مثقال ذره شرا یره هر کسی به اندازه وزن یک ذره هم کار خیر
کرده در آن نمایشگاه می بیند و هر کسی به اندازه وزن یک ذره هم کار بد کرده در آن
جا می بیند؛ ذره ای گم نمی شود.
در سوره مبارکه اسراء می فرماید: من کان یرید العاجله عجلنا له فیها ما نشاء لمن
نرید ثم جعلنا له جهنم یصلیها مذموما مدحورا. و من اراد الاخره و سعی لها سعیها و
هو مؤمن فاولئک کان سعیهم مشکورا (اسراء 91 و 81)
هر کسی که طالب فقط نقد باشد و بگوید ما این حرفها را قبول نداریم، ما می خواهیم
چهار روزی اینجا بخوریم و بچریم و زندگی بکنیم، هر کسی که فقط این عاجل را بخواهد
و آینده و دور را نادیده بگیرد ما قول نمی دهیم که هر چه بخواهد حتما به او بدهیم
ولی به هر کسی آن اندازه که بخواهیم می دهیم؛ دنیا را خواسته، ما هم روی حسابهایی
برای هر که بخواهیم هر اندازه بخواهیم می دهیم؛ یعنی اینجا قول قطعی نیست، ای بسا
طالب دنیا که به دنیایش هم نرسد. اما: و من اراد الاخره و سعی لها سعیها و هو مؤمن
فاولئک کان سعیهم مشکورا کسی که عاقبت و آخرت را بخواهد (پس شرط اولش خواستن است)
و سعی لها شرط دوم سعی و کوشش و عمل است آنهم حق سعی، آن اندازه که باید سعی و
کوشش به خرج بدهد. شرط سوم هم ایمان است. این سه تا اگر در شخص جمع شد خدای متعال
تضمین کرده. این جا دیگر نمی گوید ما نشاء لمن نرید بلکه می گوید: اولئک کان سعیهم
مشکورا تضمین می کنیم و تخلف ندارد.
ادامه دارد...
